Hướng dẫn xử lý rác thải đúng cách tại nhà cho mọi người

Trong bối cảnh ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, việc xử lý rác thải đúng cách không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng mà còn là hành động thiết thực mỗi người dân có thể thực hiện mỗi ngày. Bài viết dưới đây Phế liệu Huy Hoàng sẽ cung cấp hướng dẫn xử lý rác thải chi tiết, dễ hiểu và phù hợp với mọi đối tượng, từ cá nhân đến doanh nghiệp.

Phân loại rác – Bước đầu tiên quan trọng trong xử lý

Trước khi xử lý, rác cần được phân loại đúng cách, giúp tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả tái chế:

• Rác hữu cơ: Thức ăn thừa, vỏ rau củ quả, lá cây… dễ phân hủy, có thể dùng làm phân compost.

• Rác tái chế: Giấy, nhựa, kim loại, thủy tinh… nên được thu gom riêng để tái chế.

• Rác thải nguy hại: Pin, bóng đèn, hóa chất, thiết bị điện tử hỏng… cần xử lý theo quy trình riêng.

• Rác vô cơ không tái chế: Tàn thuốc, gạc y tế, gốm sứ vỡ… nên được cho vào bao kín trước khi vứt.

Hướng dẫn xử lý rác thải chi tiết theo từng loại

Để xử lý rác hiệu quả, chúng ta cần hiểu rõ đặc điểm từng loại rác và áp dụng phương pháp phù hợp. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể cho từng nhóm:

Rác hữu cơ

Ví dụ: Thức ăn thừa, rau củ hỏng, vỏ trái cây, lá cây rụng…

Cách xử lý:

• Ủ phân compost tại nhà: Cho rác hữu cơ vào thùng ủ chuyên dụng hoặc thùng nhựa có nắp đậy, thêm mùn cưa hoặc đất để thúc đẩy phân hủy. Sau 30–60 ngày, rác sẽ biến thành phân bón hữu cơ.

• Không trộn với rác vô cơ: Rác hữu cơ trộn lẫn với nilon, nhựa… sẽ khó phân hủy và làm hỏng cả mẻ phân.

Rác tái chế

Ví dụ: Chai nhựa, lon bia, giấy báo cũ, thùng carton, hộp sữa…

Cách xử lý:

• Rửa sạch và làm khô: Tránh để rác tái chế bị dính dầu mỡ, thực phẩm vì sẽ gây mùi và khó tái chế.

• Ép nhỏ, bó gọn: Để tiết kiệm không gian và dễ thu gom.

• Tách riêng theo loại: Nhựa – kim loại – giấy nên được phân loại trước khi đưa đến điểm thu gom tái chế.

Rác thải nguy hại

Ví dụ: Pin, ắc quy, bóng đèn huỳnh quang, thuốc trừ sâu, hộp sơn, rác y tế (băng gạc, kim tiêm), thiết bị điện tử hỏng…

Cách xử lý:

• Không bỏ chung vào thùng rác sinh hoạt vì có thể rò rỉ chất độc, gây ô nhiễm nghiêm trọng.

• Bảo quản riêng trong hộp kín hoặc túi dán nhãn "rác nguy hại".

• Đem đến các điểm thu gom chuyên biệt do phường/xã, siêu thị, hoặc công ty môi trường tổ chức định kỳ.

Rác vô cơ khó phân hủy

Ví dụ: Gốm sứ vỡ, tàn thuốc, băng vệ sinh, bao bì nilon bẩn…

Cách xử lý:

• Bọc kín trước khi vứt để tránh mùi và hạn chế gây thương tích (nếu có mảnh vỡ).

• Giảm thiểu phát sinh bằng cách thay thế bằng các vật liệu tái sử dụng như túi vải, bình nước cá nhân.

Xem thêm: Thực trạng và tác hại điển hình mà rác thải công nghiệp đem lại  

Tuân thủ quy định pháp luật – Yếu tố bắt buộc trong xử lý rác thải

Không chỉ là hành vi bảo vệ môi trường, hướng dẫn xử lý rác thải đúng cách còn là yêu cầu bắt buộc theo pháp luật Việt Nam. Việc vi phạm có thể dẫn đến phạt hành chính nặng, ảnh hưởng đến uy tín cá nhân và doanh nghiệp.

Các quy định nổi bật liên quan đến xử lý rác

• Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định rõ về trách nhiệm của cá nhân, hộ gia đình và tổ chức trong phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

• Từ năm 2022, hộ gia đình, cá nhân phải phân loại rác tại nguồn theo ít nhất 3 nhóm: tái chế, hữu cơ, còn lại.

• Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, khu công nghiệp phải ký hợp đồng với đơn vị xử lý rác thải đủ điều kiện, đảm bảo có chứng từ và báo cáo định kỳ theo quy định.

Mức xử phạt nếu không tuân thủ

• Phạt từ 500.000 – 1.000.000 đồng đối với cá nhân không phân loại rác tại nguồn (theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP).

• Phạt từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng đối với tổ chức, doanh nghiệp xả thải sai quy định, gây ô nhiễm môi trường.

• Một số trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Doanh nghiệp cần làm gì?

• Rà soát lại quy trình xử lý chất thải nội bộ

• Ký hợp đồng với đơn vị xử lý rác đạt chuẩn, có hồ sơ pháp lý đầy đủ

• Đào tạo nhân viên về phân loại, lưu trữ rác đúng quy định

• Lưu giữ chứng từ xử lý rác để phục vụ thanh tra, kiểm tra

Một số lưu ý trong hướng dẫn xử lý rác thải

Dù đã có nhiều hướng dẫn xử lý rác thải được chia sẻ rộng rãi, nhưng trong quá trình thực hiện, vẫn có nhiều lỗi nhỏ khiến việc xử lý không đạt hiệu quả. Dưới đây là những lưu ý quan trọng giúp bạn thực hiện đúng và an toàn hơn:

Không trộn lẫn các loại rác

• Trong bất kỳ hướng dẫn xử lý rác thải nào, nguyên tắc cơ bản nhất là phân loại rác tại nguồn.

• Việc trộn rác tái chế với rác hữu cơ hoặc rác nguy hại không chỉ làm mất khả năng tái chế mà còn gây ô nhiễm môi trường.

Làm sạch rác tái chế trước khi vứt bỏ

• Các vật liệu như chai nhựa, lon kim loại, hộp đựng thực phẩm... cần được rửa sạch và để khô trước khi phân loại.

• Đây là bước quan trọng trong quy trình hướng dẫn xử lý rác thải tại gia đình hoặc nơi công cộng.

Xử lý rác thải nguy hại đúng nơi, đúng cách

• Pin, ắc quy, bóng đèn, hộp sơn... thuộc nhóm rác thải nguy hại cần được bảo quản riêng, có nhãn cảnh báo và đưa tới điểm thu gom chuyên biệt.

• Theo các hướng dẫn xử lý rác thải từ Bộ Tài nguyên & Môi trường, không được vứt nhóm rác này vào thùng rác sinh hoạt.

Tuyệt đối không đốt rác tùy tiện

• Việc tự ý đốt rác sinh hoạt – đặc biệt là nhựa, nilon – không nằm trong bất kỳ hướng dẫn xử lý rác thải hợp pháp nào, bởi nó gây ô nhiễm nghiêm trọng đến không khí và sức khỏe cộng đồng.

Áp dụng nguyên tắc “3R” – giảm thiểu rác thải từ gốc

• Trong hầu hết các hướng dẫn xử lý rác thải hiện đại, nguyên tắc “3R: Reduce – Reuse – Recycle” luôn được nhấn mạnh.

• Hãy cố gắng giảm lượng rác phát sinh, tái sử dụng vật dụng thay vì vứt bỏ ngay.

Xem thêm: Địa chỉ thu mua phế liệu nhựa giá cao 

Kết luận

Xử lý rác thải đúng cách không chỉ là trách nhiệm với môi trường mà còn là hành động thiết thực để xây dựng một cộng đồng sống xanh, sạch, bền vững. Qua bài viết này, bạn đã nắm được những hướng dẫn xử lý rác thải cơ bản, dễ áp dụng trong đời sống hàng ngày cũng như trong quy mô tổ chức.

Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ: phân loại rác tại nguồn, tái sử dụng vật dụng cũ, và tuân thủ đúng các quy định khi xử lý rác thải. Chỉ cần mỗi người cùng hành động, môi trường sống của chúng ta chắc chắn sẽ được cải thiện từng ngày.